Melioidosis – từ nỗi ám ảnh quá khứ !
"Melioidosis là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do loài vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên.Bệnh cảnh lâm sàng rất đa dạng, tiến triển nhanh và có thể gây tử vong nhanh với tỷ lệ tử vong cao nếu bệnh nhân không được chẩn đoán đúng và điều trị kháng sinh phù hợp."
Căn bệnh này được các bác sĩ tại Đông Nam Á mô tả như là một trong những tiềm ẩn cứng đầu nhất gây ra viêm phổi, áp xe đa ổ và thậm chí trong những trường hợp nặng hơn là suy cơ quan. Nếu không được tiêu diệt trong vòng 48 tiếng, melioidosis sẽ gây tử vong. Vì lí do khác bi quan này, các nhà quân sự quan ngại rằng đây có thể được sử dụng như một tác nhân gây khủng bố.
- Ca nhiễm bệnh đầu tiên được phát hiện tại Burma, Myanmar vào năm 1911 bởi nhà khoa học người Anh tên là Alfred Whitmore (vì thế tên bệnh còn được gọi tên khác là Withmore
- Ca bệnh đầu tiên phát hiện tại Việt Nam là tại Viện Pasteur, Hồ Chí Minh vào năm 1925.
- Sử liệu cho thấy, từ năm 1948 đến năm 1954, có khoảng 100 binh lính Pháp bị nhiễm bệnh trên chiến trường Việt Nam. Trong chiến tranh Việt Nam có khoảng 350 binh lính Mỹ bị nhiễm bệnh.
- Những năm 70 và 80 của thế kỷ trước, Whitmore còn được gọi với một cái tên “Vietnamese – time bomb” nhằm ám chỉ một bệnh truyền nhiễm bị nhiễm ở Việt Nam, sau đó ủ bệnh một thời gian dài rồi mới phát bệnh khi các cựu chiến binh Mỹ xuất ngũ trở về.
- Sau ngày giải phóng đất nước, chỉ có một số ít các bệnh viện lớn ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh công bố về các ca nhiễm bệnh.
Thế nhưng trong nhiều thập kỉ, melioidosis dường như vẫn là tàu ngầm nằm ngoài radar toàn cầu. Tiến sĩ Eric Bertherat của Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO nhận xét: “ Nhiều người cho rằng đây là vấn nạn của riêng khu vực Đông Nam Á. Nhưng chúng tôi đã phát hiện ra được sự tồn tại của nó tại nhiều khu vực khác nhau trên thế giới.”
Theo một nghiên cứu mới vừa được đăng tải trên tờ Nature Microbiology vào thứ hai ngày 11/01/2016, trực khuẩn Gram âm Burkholderia pseudomallei là nguyên nhân chính gây bệnh Melioidosis. Trực khuẩn này sống trong đất và nước, đã xuất hiện tại 45 quốc gia, có xu hướng lan rộng thêm 34 nước khác trong khu vực nhiệt đới. Bác sĩ Eric Bertherat nhận định: “ Thông tin cho thấy căn bệnh này nguy hiểm hơn chúng ta vẫn nghĩ. 165,000 ca nhiễm và 90, 000 ca tử vong mỗi năm là những con số đáng báo động. Con số này gần như ngang bằng với số ca tử vong do sởi, và gấp nhiều lần so với dengue, và sẽ còn tăng lên đến 70%. Báo động này cũng tương tự bệnh dại trước đây.”
 |
Melioidosis – từ nỗi ám ảnh quá khứ |
The một nghiên cứu mới vừa được đăng tải trên tờ Nature Microbiology vào thứ hai ngày 11/01/2016, trực khuẩn Gram âm Burkholderia pseudomallei là nguyên nhân chính gây bệnh Melioidosis.
Những bác sĩ tại địa phương có ca nhiễm, những số liệu này thật sự là sự xác nhận nghiệt ngã cho những nghi ngờ trước đây. Bác sĩ Direk Limmathurotsakul – nhà vi sinh vật học của trường Đại Học Oxford and Mahidol University (Thái Lan) chia sẻ: “ Tại Thái Lan, tôi đã chứng kiến 2-3 người nhiễm bệnh và qua đời mỗi ngày trong mùa mưa. Khi đến Indonesia, mỗi lần qua phòng thí nghiệm là một lần phát hiện ca nhiễm. Đây dường như đã là con số tối thiểu.”
Biến động tình hình melioidosis giai đoạn 2009-2010 thống kê tại bệnh viện Royal Darwin
Bác sĩ Bart Currie – nhà vi sinh vật học tại Menzies School of Health Research (Úc) – phát biểu ý kiến: “Melioidosis đã cướp đi sinh mạng của rất nhiều người, vậy mà chúng ta vẫn còn rất mù mờ thông tin. Có thể vì triệu chứng không quá điển hình của áp xe da, sốt cao và nhiễm trùng đều là những triệu chứng có thể bắt gặp ở bất kì bệnh nhiễm trùng nào. Trong khi melioidosis lại là trường hợp cá biệt, vì trực khuẩn gây bệnh khó phát hiện hơn những vi khuẩn thông thường khác.”
Theo nhận định của Limmathurotsakul, việc chuẩn đoán sai đặc biệt là ở các khu vực bệnh chưa được phổ biến là vấn đề chủ chốt ở đây. Ông cũng lo lắng về các khu vực xa trung tâm nghiên cứu cũng như các vùng như Ấn Độ, Brazil và Indonesia.
Các vùng dịch tễ của melioidosis. Nguồn: cdc.gov
B. pseudomallei và âm mưu vũ khí sinh học ?
B. pseudomallei là một loài trực khuẩn khó chịu. Nó có thể tồn tại trong nước nhiều thập kỉ mà không gặp phải bất cứ trở ngại gì. Tiến sĩ Donald Woods, nhà vi sinh vật học có thời gian gắn bó lâu dài với nhữn nghiên cứu về B. pseudomallei cho rằng, chính phủ Mỹ đã từng có suy nghĩ sẽ sử dụng loài trực khuẩn này như một thứ vũ khí sinh học trong chiến tranh thế giới thứ I và II. Ông cho rằng, âm mưu này là do B. pseudomallei có thể lây truyền qua đường không khí. Và như vậy, việc sử dụng dạng bình phun để lan truyền trực khuẩn ra cộng đồng hoàn toàn có thể kiểm soát được.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy những dự đoán và lo lắng trên là không có cơ sở khi mà loại trực khuẩn này chỉ được lây truyền và gây bệnh thông qua các vết cắt dính phải mẩu đất hay nước cho chứa B. pseudomallei.
Hiện tại, trực khuẩn B. pseudomallei gồm trên 40 chủng loại, có khả năng kháng lại với nhiều kháng sinh. Tuy nhiên nhờ có những nỗ lực trong y tế hiện hành, chỉ khoảng 1 ca tử vong trong 10 ca nhiễm khuẩn. Và hầu hết những người trưởng thành đều sống sót khi được chăm sóc tận tình. Nếu không, thế cục đã hoàn toàn khác. Theo Limmathurotsakul, có rất nhiều trường hợp điều trị với các loại kháng sinh không phù hợp. Và khi được chuẩn đoán là melioidosis, bệnh nhân đã qua đời. B.pseudomallei hiếm khi lây lan từ người này sang người khác, nhưng ở một số nơi trên thế giới nó lại cực kỳ phổ biến. Tại vùng đông bắc Thái Lan, một nửa dân số đã bị nhiễm ở một số điểm khác nhau, và mang các kháng thể chống lại vi khuẩn trong máu của họ.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét